2016(e)ko urtarrilaren 14(a), osteguna

10.Gaia. Diktadura frankistaren finkapena eta krisialdia (1959-1975).

10. GAIA. Diktadura frankistaren finkapena eta krisialdia (1959-1975).




1.  GARAPEN EKONOMIKOA ETA ALDAKETA SOZIALA. 60 URTEAK


Hazkunde ekonomikoa

§  50eko hamarkadaren bukaeran
-         Oposizio eskasa
-         Isolamenduaren apurketa
-         Arazo bakarra: ekonomia eta politika autarkikoaren porrota
§  Erantzuna: teknokrazia à “Estabilizazio” plana / Egonkortze Plana 1959an
-         Neurriak
-         Soldaten izozketa
-         Kanpo merkataritzaren eta kapitalen inportazio askatasuna
-         Eskaria gutxitzeko erabakiak
-         Defizit publikoa gutxitzeko erabakiak
-         Orokorrean: inflazioa kontrolatu
-         Ondorioak
-         Aurreko helburuak lortu
-         Jarduera ekonomikoaren urripena
-         Langabezia
-         Emigrazioa
§  Garapen planak (1964 à)
-         Egonkortzea lortu ondoren
-         Helburua: garapena azkar eta agudo lortzea.
-         Eredu argirik eza
-         Gobernuak planifikatu
-         Ez ziren derrigorrezkoak (ez eta enpresa publikoentzat ere)
-         Porrot erlatiboa. Garapen erabakigarria (64-73)
-         Benetako industrializazioa
-         Espainiar ekonomiaren liberalizazio progresiboa
-         Estatu interbentzioa txikitu
-         2 faktoreren laguntza
-         Emigranteek bidalitako kapitalak
-         Turismoak egindako ekarpenak
§  Ondorioak:
-         Lurralde azpigaratu batetik estatu garatu batera
-         Nekazal ekonomiatik industri ekonomiara



Garapenaren ondorioak. Aldaketa sozialak eta protesta politikoa

§  Migrazioen areagotze sakona
-         Nekazal exodoa: mekanizazioa – emigrazioa
-         Nondik: Galizia, Gaztela, Andaluzia, Extremadura...
-         Nortzuk: jabe txikiak eta jornalariak
-         Joerak:
-         Barne migrazioa:
Þ    Madril, Bartzelona, Bilbao
-         Kanpoko emigrazioa
Þ    Europa (hazkunde ekonomikoa – EEE)
-         Bizi baldintzak:
-         Hiri biztanleria nagusi
-         Lan esku merkea industrian, eraikuntzan edo zerbitzuetan
-         Auzo berriak hirietan à azpiegiturarik eza
-         Bizi baldintzetan aldaketa gordina: ð sistema politikoaren aurka.
§  Oposizioaren berrantolaketa
-         Gizartearen modernizazioa (turismo eta Europaren eragina) + hiritartzea + langile industrialen garrantzia + klase ertainen hazkundea
ðez zetozen bat frankismoaren mantentzearekin
-         Klase ertainak erregimenetik urrundu  + langileen atsekabea
-         Langile Komisioak (CCOO)
-         Garapena. hainbat sektoretan greba mugimenduak sortu
-         klandestinoa
-         eragin komunista
-         frankismo eta sindikatu bertikalaren aurkako jarrerak hedatu
-         Oposizioa unibertsitateetan
-         Ertain eta goi taldeen jatorria
-         Asanbladak eta gatazka ugari
-         Erregimena kontrola galdu (irakasle berriak)
-         1965 irakasleak kanporatu (Aranguren, Garcia Calvo, Tierno Galvan...)
-         68ko mugimenduaren eragina
-         Mugimendu nazionalista berpiztu
-         Belaunaldi berriak
-         Nazionalismoa + antifrankismoa
-         Klandestinitatean: Esquerra Republicana / EAJ
-         Euskadi ta Askatasuna
-         50 urteetan sortua EAJ gazteen artean
-         Ekintza armatuetara jo
-         Eliza
-         Vatikano IIaren eragina
-      Klero gaztea eta katoliko progresistak hierarkia “frankistaren” aurka
-         Oinarrizko Komunitateak + Ekintza Katolikoa
-         Oposiziorako azpiegitura
-         Tentsioak Vatikanorekin
-         Zamorako Espetxea (euskaldun asko)
-      PauloVI : gotzainak aurkezteko pribilegioari uko egitea eskatu
-    Frankoren ezetza
-    Vatikanoren jarrera gogortu
-    Madrileko elizbarrutian Tarancon kardinala kokatu

§  Bilakaeraren falta. Erakundetze prozesuaren jarraipena
-         Atsekabeari aurre egiteko: errepresioa
-         Estatuaren Lege Organikoa (1966ko abenduan).
-         Erreferendum batean onartuta (ia boto guztiekin)
-         Ekarpenak:
-         Estatu burutza Franco
-         Gobernu lehendakaritza aparte (Francok izendatu)
-         Francoren aurrean erantzule
-         Ekintza politikorako elkarteak sortzeko aukera
-         Gobernu ekintzen aurka jotzeko aukera ilegalak badira
-         (Azken 2 hauek ez dira ia garatuko)
-         1969ko uztaila: ondorengotza
-         Juan Carlos Borboikoa
-         Espainian hezia diktadorearen itzalean

http://eldescodificador.files.wordpress.com/2010/11/juan-carlos-franco.jpg?w=480



2.  FRANKISMOAREN AMAIERA



§  70 urteak
-         erregimena egunetik egunera ahulagoa
-         malgutasunik eza. Joera demokratikora hurbiltzeko ezintasuna
-         Francoren heriotzaren hurbiltasun biologikoa
-         Alderdi politikoak, sindikatuak, auzo elkarteak, ikasleen mugimenduak ... beren presentzia biziagotu
§  Oposizioaren sendotzea
-         Eragina eta mobilizazio gaitasuna
-         Erregimena bukatzeko ahalmenik eza
-         Tentsioa mantentzeko eta areagotzeko gaitasuna bai
-         Erregimenaren erantzun bakarra: errepresioa
-         ETAren ekintzen areagotzea
-         Lehen hilketa politikoak. Erantzun gogorra
-         1970ko amaieran Burgosko Gerra Kontseilua
-         Heriotza zigorrak eta kartzela zigor handiak
-         Gaitzespen handia (barnean eta nazio arten)
-         Heriotza zigorrak kommutatu
§  Erreakzioak eta joerak frankismoan
-         Aldatzeko beharraren kontzientzia zutenak
-         Opus Deiko teknokratak
-         Erregimenaren barruan “irekitasuna”
-         Arrazoiak
1.      Nazioarteko isolamendua
2.      Europan integratu beharra
3.      Bilakatzeko ezintasuna
-         Aldaketak onartezinak direla uste dutenak
-         Uztailaren 18ko printzipioekin bat ez datozelako
§  1973ko krisialdi politikoa
-         Luis Carrero Blanco Gobernuko presidentea
-         Abenduan ETAk hil
-         Jeneral “ultra” batzuk errepresio basatia burutzeko prest
-         1001 epaiketa
-         Langileen Komisioetako zenbait partaideren kontra
-         Gobernuko lehendakari berria Carlos Arias Navarro
-         Talde immobilistaetakoa.
-         Zibilen eragina militarrena baino handiagoa
-         Opus Dei kanpoan geratu
§  1974
-         Arias Navarroren gobernua bide erreformistatik hasieran (otsailaren 12ko espiritua), baina:
-         Ez zuen aldaketak egiteko benetako asmorik
-         Ez zuen laguntzailerik ekintza horretan
-         Franco gaixorik eta alboko taldetxoak edozein aldaketaren aurka
-         Frankoren ahultasunak “familien” arteko borrokak ekarri
-         Elizarekiko harremanak gehiago okertu (Añoveros kasua)
-         Añoveros Bilboko gotzaina
-         Homilia batean euskal hizkuntzaren eta nortasunaren aitortzea gobernuari eskatu
-         Gobernuak gotzaina aldendu nahi
-         Eskumikatzeko mehatxua...
-         Ezegonkortasuna:
-         Udan Franco ospitaleratu
-         Agintea: Juan Carlos Printzea
-         Munduko krisialdi ekonomikoren eragina
-         Hasan IIak Martxa Berdea antolatu
-         Saharatik presaka alde egin
-         Oposizio alderdi demokratikoek plataformak antolatu
-         Erregimenaren alternatiba modukoak
-         Batzorde Demokratikoa (Junta Democratica)
-         PCE, talde sozialista batzuk etc...
-         Aniztasun ideologiko handia
-         12 puntuko programa:
-         Europako demokrazien eredua
-         Konbergentzia Demokratikorako Plataforma
-         PSOE nagusi (Suresnesko berrikuntzaren ondoren)
-         Krabelinen Iraultzaren eragina: UMD sortu
§  Azken urtea:
-         Franko errekuperatu
-         Kontinuismoa
-         Irailaren 27an bost fusilatu (2 ETA / 3 FRAP)
-         Berriro nazioarteko presioa
-         Enbaxadak eraso
-         Francoren aldeko manifestazioak
-         Berriro gaixorik. Agonia luzea

-         Azaroaren 20an hil

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina