Testu 17. Erantzukizun politikoen legea (1939-02-09)

17 Erantzukizun politikoen legea  (1939-02-09)

Testuaren aurkezpena (Sarrera)

×         Erantzukizun Politikoaren Legearen zatia. Gerraren errudunen bila. Errepresioaren hasiera.

×         Testu juridikoa. Testu publikoa. Lehen mailakoa.

×         Egilea: Francisco Francoren gobernua.

×         Espainia matxinatuaren gobernuburua (+ “generalisimo” + Estatu Burua)

×         Altxamendu Nazionalaren burua Herriko Defentsa Batzordearen (Junta de Defensa Nacional) beste jeneralak baztertu ondoren

×         Noiz eta non?

×         1939ko otsailaren 9an. (BOE otsailaren 13an)

×         Burgosen (matxinatuen behin-behineko hiriburua (Estatu Nagusia)

×         Nori zuzenduta?

×         Lege orokorra. Errepublikarekin zintzoak izan zirenei aplikatuko zaie.

×         Egoera:

×         Gerra Zibilaren bukaeran. Katalunia erori ondoren. (bi hilabete gehiago iraun zuen). Ekainaren 19an Bilboren eroraldia.

×         Estatu Frankista berriaren eraikuntza hasten denean

Testuaren Analisia (barne analisia)

æ Han-hemenka aipamen zuzenak “…”

×         Egitura:

×         Sarrera (bi paragrafo) eta 3 artikulu. Bat banaka aztertu …

×         Sarrera

×         Ideiak:

×         Erruak finkatu eta garbitzeko zigorrak. Zeintzuk dira errudunak? Matxinada gorria sustatu zutenak.

×         Auzitegietako kideak finkatu

×         Azalpena:

×         Gerraren errudunak matxinadari aurka egin ziotenak. Eraldaketa gaiztoa: altxamenduaren aurka zeudenak matxinatu bihurtu: “matxinada gorria”.

×         “Egite edo ez egite … ” Ez dira errudunak altxatuen aurka zerbait egin zutenak soilik, baizik eta matxinatuen alde ezer egin ez zutenak!

×         Salbuespeneko epaimahaiak: Epaile profesionalak + Militarrak + “FET y de las JONS”

×         Militarren papera (gerra garaia + erregimenaren oinarria)

×         FET-JONS: zer da…

×         Garaileek garaituak epaitu

×         Lehenengo artikulua

×         Ideiak:

×         Legearen aplikazio denbora-eremuak finkatu

×         Errudunak finkatu: pertsona fisikoak zein juridikoak

×         Erruak definitu: Subertsioan edo asalduran lagundu / Mugimendu Nazionalaren kontra aritu

×         Azalpena:

×         Bi etapa eta bi erru:

×         1) 1934-10-1etik altxamendura arte: asalduran parte hartu  2) 1936-718tik aurrera “Mugimenduaren” aurka aritu

×         Zergatik luzatu 1934ra arte? Altxamendua justifikatzeko saiakera: Errepublikako legezkotasuna apurtuta geratu zen 1934ko “iraultzan”.

×         Horrela matxinada “legitimoaren” aurka aritzea jokabide zigorgarri bihurtzen da.

×         Pertsona fisiko zein juridikoak

×         Partikularrak edo elkarteak (sindikatuak, partiduak, taldeak …)

×         Bigarren artikulua:

×         Ideiak:

×         Legez kanpotzat jo: Fronte popularra + aliatuak +  talde separatistak (erdarazko bertsioan) + mugimendu nazionalaren kontra dauden guztiak

×         Azalpena:

×         Fronte Popularra: zer zen eta zeintzuk ziren partaideak.

×         Aliatuak? CNT-FAI

×         Besteak? EAJ

×         Hirugarren artikulua

×         Ideiak:

×         Legez kanpoko aurreko elkarteek eskubide eta ondasun guztiak galdu

×         Azalpena:

×         Mota guztietako eskubideak galdu (biltzeko, defendatzeko, adierazteko etab.)

×         Eta batez ere: jabetza guztiak galdu. Izugarrizko patrimonioa (ondasun higiezinak). Estatuak konfiskatu.

Testu ingurua (kanpo analisia)

Ø  Egoera (gerra)

×         Gerra amaitu baino bi hilabete lehenago

×         Ebroko gudaren ostean (1938-otsaila) Katalunia erori (Bartzelona 1936-1-26)

×         Gobernua (Negrin) negoziaketak bakea lortzeko. Jarrera kontrajarriak.

×         Erresistentzia. Gerra luzatzeen saiatu (potentzia faxisten aukako nazioarteko gatazka gertu)

×         1939-02-27 Azaña dimititu

×         Madrilen kolpe estatua (martxoaren 5-6): Casado Koronela (Besteiroren babesa). Bakea negoziatzeko asmoa

×         Apirilaren 1ean. Gerra bukatu. Errendizioa

Ø  Errepresioaren hasiera eta kontrol ideologikoa

×         Exekutatuak 1939-1945 30.000-60.000 ikerketa ezberdinen arabera

-         Salaketa eta mendekuzko polizia-sistema.

-         Kontrola eta marjinazioa. Izua.

×         Irakaskuntzaren “garbiketa”

×         Zentsura zorrotza (Gobernaziorako Ministerioa et gero Informazio Ministerioa)

×         Errepresio orokorra

-         Epaiketa militar ugari (milakoak).

-         Heriotza zigorrak, soldaduska errepikatzea, lan bortxatuak (lan eginez penak luditzea), espetxea, lanetik kanporatzea …

-         Prozesuak: edozeinen salaketa → instrukzio epaileak txostenak eskatu (alkatearena, Falangeren tokiko buruarena, parrokoarena eta guardia zibilaren komandantearena)

×         Errepresiorako lege nagusiak eta zigorrak

§  Erantzukizun politikoaren legea (1939) (esandakoa ez errepikatu)

-         Aurreko arauak + berriak. Sistematizazioa

-         Gerra osteko errepresioa “Subertsio gorriaren” aurkakoa

-         Anbiguotasuna

-         Legez kanpo:

-         Fronte Popularreko kide eta aliatu guztiak

-         Talde separatistak

-         Mugimendu Nazionalaren aurka agertu diren guztiak

-         Aurrekoen ondasunen konfiskazioa

-         Epaimahaiak estatu osoan. Kideak armada, Magistratura, Falange

§  Masoneria eta komunismoaren errepresiorako legea (1940)

-         Masoien Logiak

-         Aurrekoaren osagarria

§  3 motatako zigorrak:

1.       Bizileku askatasunaren neurri murriztaileak (konfinamenduak, erbesteratzeak)

2.       Ekonomikoak (Ondasun konkretuen galerak, isunak …)

3.       “Depurazioak” edo garbiketak: lanbideetarako gaitasun-gabetzea

-         Askotan = heriotza zibila

Ø  Frankismoarekiko oposizioa

Ø  …

Ondorioa

o   Testuak erakusten duena:

-         Etsaien akabatzeko estrategia

-         Errebantxa jarrera

o   Politika errepresiboari legaltasuna eman

o   Erregimenaren iraupenaren oinarri bat (errepresiorako tresna inportante eta eraginkorra)

-         Prozesu gehienen oinarria

-         Indarrean (aldaketekin) 1966ra arte.