Testu 10. Vicente Blasco Ibáñezen El Intruso elaberriaren pasartea (1904)

10 Vicente Blasco Ibáñezen El Intruso elaberriaren pasartea (1904)

Testuaren aurkezpena (Sarrera)

×         Blasco Ibáñezen eleberri baten pasartea. Nor zen?

×         1867 (Valentzia) – 1928 (Menton -Frantzian-)

×         Idazlea eta politikaria

×         98ko Belaunaldiaren kidea

×         Lan kostunbristak, historikoak eta salaketa sozialekoak. Errealismo naturalista.

×         Errepublikarra, diputatua eta Primo de Riveraren aurkari nabarmena

×         Non? Noiz?

×         Valentzia 1904 (lehenengo argitalpena)

×         Egoera: Berrezarkuntza (Errestaurazio) garaia. Alfontso XIII.aren erreinaldiaren hasieran. Euskal Herriko industrializazioaren eta burdin-meatzaritzaren goren aldian.

×         Eleberria, beraz testu narratiboa. Testu publikoa. Lehen mailakoa (nahiz eta lekuko zuzena ez izatea, garaikideko gertaerei buruz ari da). Hartzaile kolektiboa (irakurleak orokorrean)

×         Testuaren helburua (gaia):   XX. mendearen hasieran Bizkaiko meatzariek igarotzen zuten egoera deskribatzea. Blasco Ibáñezen salaketa sozialaren lanen eredu argia da.

Testuaren Analisia (barne analisia)

×         Egitura eta ideia nagusiak. Pasartea hiru paragrafotan egituratuta dago

§   Lehenengo paragrafoak (oso laburra) deskribatuko duen espazioan (meatzarien aterpean) eta protagonistengan (meatzariak) kokatzen gaitu.

§   Bigarren paragrafoak  meatzarien lanaren zailtasuna, janari eta osasun baldintza eskasak eta etxebizitza tamalgarriak deskribatzen ditu.

§   Hirugarren paragrafoa  langileek  beren eskubideak defendatzeko duten ahultasunean, zentratzen da.

×         Aurreko puntuei jarraituz, testuaren analisia egiten hasiko gara

a.      Lehenengo paragrafoa: meatzariak eta barrakoiak

×         Meatzarien etxebizitza (“aterpetxe ziztrina”) aipatzen du

­   Bizkaiko meatzaritzaren garapena eta loraldia azaldu laburki (≤ 4-5 lerro)

­   Barrakoien sistema azaldu (ez fisikoki, antolamendua, jabetza etab. baizik)

b.         Lan- eta bizi- baldintza zailak:

×             Eleberriaren protagonistak, Arestik, langileek pairatzen dituzten baldintzak deskribatzen dizkigu:

­    Lanaren gogortasuna: “Peoiak abailduta … egun osoa … blokeak apurtzen, bagonetak harritzarrez betetzen, mea … eramaten eta … ekartzen”

­    Elikadura eskasa: “Babarrunak, patatak … pixka bat afalduta”

­    Osasun baldintza urriak: “egiten zuten lo, izerdiz edo euriz bustitako jantziak soinean zituztela … sabai haren azpian, airea ez zen mugitzen, … hainbeste gorputzen lurrunak loditua eta zikinkeria-usainez josia. Kamainen tolesetan … bizi ziren bizkarroiak ehizara ateratzen ziren … zikinkeria anaiartekoa zen.

­    Barrakoien egoera tamalgarria “zirrikitu eta arrailetatik sartu eta batetik bestera ibiltzen zen haizea”

×             Gure azalpena: Izan ere … → Langile berrien egoera latza (apunteetako atala)

×             Aresti: Areilza Doktorean inspiratutako figura (Trianoko Meatze-ospitalearen bultzatzailea)

c.          Langileen posizio ahula beren eskubideak defendatzeko

×             Harrobia langile matxinoaren etsai gogorrena

­    Kanpoaldekoan ustiapenak ez du maisutasunik eskatzen, beraz edozeinek egin dezake: “burdinak mendiak osatzen ditu: ustiaketa kanpoaldean egiten da” “Goseak bultzatuta, etengabe iristen ziren peoiak … protestaka lanpostua utzi zutenak ordezkatzen zituzten”

×             Interpretazio eztabaidagarria

×             Egin ditzakegun hiru azalpenak:

1.         Meatzaritza mota

­    Kanpoaldean? Ez bakarrik. Kasu askotan bai.

­    Burdin kantitate oso handia. Ustiapena eskala handian, fosforoa … esportazioa …

­    Espezializazioa? Bai (harri-zulatzailea adibidez “barrenero”)

2.         Immigrazioaren papera (Immigrazioa, apunteetako atala)

3.         Langileen eskubideen defentsa

­    Sozialismoarekiko lotura: Perezaguaren eragina

­    1890 meatzari lehen greba handia.

­    9 egun iraun; 20.000 lagun. Siderurgia eta ontzigintzaren elkartasuna.

­    Eskaera nagusiak:

­    10 orduko lana + barrakoi eta kantinak desagertzea

­    Gerra egoera, baina eskaerak onartu.

­    Ez betetzeak eta greba berriak (1892…)

­    Hurrengo urteetan tentsio handiak eta langileen mugimenduaren sendotzea.

Testu ingurua (kanpo analisia)

æLoturak zaindu. Ez ahaztu!!!

Ø  Industrializazioa

Ø  Gizarte ondorioak

Ø  Langile mugimenduaren hastapenak

Ondorioa

o   Testu subjektiboa?

×         Blasco Ibáñez lana ezagutuz gero meatzarien alde jokatzen duela baiezta dezakegu duda barik

×         Horrek ez dio baliorik kentzen testuari. Egoera errealak deskribatzen ditu, nahiz eta alderdi negatiboenetan arreta ipini.

o   Oso testu baliogarria beraz honako alderdi hauek erakusteko:

×         Meatzarien lan eta bizi baldintzak: soldata ziztrinak, etxebizitzak, higiene falta etab.

×         Biztanleriaren immigrazio masiboa eta ondoriozko azpiegitura falta nabarmena (lerro batzuk)

×         Langileen klase-kontzientziaren sorrera (lerro batzuk)