15 Euskal
Herriko Autonomia Estatutua (1936-10-04)
Testuaren
aurkezpena (Sarrera)
×
Euskal Herriko Autonomia Estatutuaren artikulu batzuk
×
Testu juridikoa. Testu publikoa. Lehen mailakoa.
×
Egilea: Espainiako gorteek onartu eta parlamentuko
batzorde batek diseinatu. (Prietoren enkargua, Agirreren onespena). Oinarria 1931ko Estatutua.
×
Noiz eta non?
×
1936ko urriaren 4an. Madrilgo Diputatuen Kongresuan
onartua. Indarrean bi buletinetan argitaratu ondoren
×
Madrilgo Gazetan urriaren 7an
×
Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian, 1. alean, urriaren 9an
×
Nori zuzenduta?
×
Legearen (Estatutuaren) azpian geratuko diren guztiak +
espainolak
×
Egoera:
×
Gerra Zibilaren hasieran
×
Fronte popularraren garaipenaren ostean + matxinada
militarraren ostean.
×
II. Errepublikaren testuinguruan
Testuaren Analisia (barne analisia)
×
Egitura:
×
3 artikulu eta xedapen iragankorra. Banan banan aztertuko
ditugu.
×
1. Artikulua: Arabak,
Bizkaiak eta Gipuzkoak eskualde autonomoa eratzen dute Espainiako
Errepublikaren marko legalaren barnean. Hizkuntza ofizialak ezartzen dira.
×
“Konstituzioa eta Estatutu honen arabera … eskualde
autonomoa … Euskal Herria …
×
Iturri juridikoa? Konstituzioa. Zer dio? “bere egungo lurraldearen muga zatiezinen
barruan (...) ezaugarri historiko,
kultural eta ekonomiko komunak dituzten probintziak (...) eskualde autonomo
gisa antolatzea erabakitzen badute, euren estatutua aurkeztuko dute (…)”
×
Konstituzioak Kataluniako nazionalisten eskaerak jasotzen
zituen. (Donostiako Itunean hartutako konpromisoa)
×
Eskualde autonomoa: formula berria Espainiako zuzenbide
politikoan (Estaturen legediaren azpian, sistema foralarekin apurtu)
×
Lurralde markoa: hiru probintzia Araba, Bizkaia,
Gipuzkoa. Zergatik?
×
1931ko estatutuarekin gertatutakoa: Nafarroa kanpo
geratu.
×
Hizkuntzen koofizialtasuna Euskara eta gaztelania.
×
5. Artikulua: ordena publikoa eta polizia Euskal
gobernuaren esku geratzen dira. Limitea: euskal lurraldea.
×
Eskuduntza esklusiba. (Eraso Guardia edo Guardia
Zibilarik ez)
×
Ez da guztiz berria. Tradizio forala: mikeleteak, miñoiak
…
×
10. Artikulua: Liberalismo politikoaren oinarrizko bi
printzipio korrelatibo jasotzen ditu: subiranotasun herrikoa eta sufragio
unibertsala. Botere legegilea eta betearazlea ezartzen ditu. Muga bat:
Konstituzioa.
×
Marko konstituzionala (aipamena). Aurreko artikuluan
azaldu dugu.
×
Zergatik artikulu hau?
×
Aurreko proiektuari ezkerrak uko egin (PSOEk)
“demokratikoa ez zelako”
Proportzionaltasuna
eskatu (bestela beraiek parte hartzeko posibilitate eskasa)
Immigranteen botoaren
arazoa
×
Zein zen aurreko sistema?
Tradizio forala eta
autonomia sistema batu nahi
Bi botere legegile
- Batzorde Nagusia
- Lurralde
bakoitzeko arazoetan aritzeko
- Batzorde orokorra
- Lurralde
bakoitzeko 20
- Batzorde
nagusietan aukeratuak
Botere betearazlea foru
aldundietan aukeratua
×
“Organo betearazleak organo legegilearen konfiantza izan
behar du”
×
Lehendakariaren figura. Legegilearen aurrean erantzule.
×
Lehen xedapen iragankorra. Testuak diona: ez ohiko
baldintzetan behin behineko gobernua aukeratzeko sistema: udalek lehendakaria
aukeratu, Bizkaiko gobernadoreak egiaztatu, lehendakariak gobernua izendatu.
×
Zergatik behin behinekoa? Gerra egoeragatik … “ez ohiko
baldintzetan”
×
Salbuespen bat da (badago lehendakaria aukeratzeko beste
bide normalizatu bat)
×
Bakarrik Bizkaia
×
Gipuzkoa eta Araba matxinatuen eskuetan
×
Hauteskundeen deialdia egiteko ezintasuna
×
Errepublikaren onespena “Bizkaiko gobernadoreak egiaztatuko
…”
×
Emaitza:
×
Jose Antonio Agirre lehendakari
×
Gobernua: 4 EAJ, 3 PSOE, 1 IR, 1UR, 1EAE-ANV, 1 PCE
Testu ingurua
(kanpo analisia)
Ø Gerraren hasiera eta banaketa: Gipuzkoa-Bizkaia / Araba-Nafarroa
Ø Estatutuaren historia.
(aurreproiektuak etab. Oso zehatza)
Ondorioa
o
Testuaren garrantzia: Oso handia.
Analizatu ditugun alderdiak nabarmentzeko baina bereziki izan zuen eragin
historikoagatik
o
Emaitza eusko jaurlaritza: De
factoko independentzia (atal txiki hau azaldu)
o
Bizitza garrantzitsua, baina
laburra. 9 hilabetetan indarrean, eta Bizkaian bakarrik.
×
Bilbo erori ondoren indargabetu
(1937)
×
Euskal gobernua Kataluniara eta
gero erbestera
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina