Testu 21. Baionako hitzarmena (1945-03-31)

21 Baionako hitzarmena (1945-03-31)

Testuaren aurkezpena (Sarrera)

×         Frankismoaren aurkako oposizioaren hitzarmena: Baionako Ituna edo Hitzarmena:

×         Euskal gobernuan konfiantza berritzeko eta frankismoaren aurka elkarrekin borrokatzeko.

×         Testu politikoa. Testu publikoa. Lehen mailakoa.

×         Egileak: EAJ, EAE-ANV, EPK, UGT, Ezkerra Errepublikanoa, Euskadiko Sozialisten Komite Zentrala, Partidu Errepublikano Federala, CNT, ELA …

×         Noiz eta non?

×         Baionan  1945-03-31

×         Nori zuzenduta?

×         Euskal Herriko oposizio eta biztanleriari.

×         Egoera:

×         Espainiako gerra zibilaren ostean eta II. mundu gerra bukatzear zegoenean. Erregimen frankistaren lehenengo urteak.

Testuaren Analisia (barne analisia)

×         Egitura:

×         Sarrera (bi paragrafo) eta 5 puntu adostu. Banaka aztertu …

×         Sarrera: Egileen aurkezpena

×         “erakunde politiko eta sindikalek, Euzkadiko Gobernuarekin batuta Francok bideratutako mugimendu iraultzailearen aurka … borrokatu zutenek …”

×         Zeintzuk ziren? Sarrera ikusi

×         Lerro batzuk: zer zen “Euzkadiko Gobernua”? Noiz egon zen boterean? Zein da borroka hori?

×         “Frantzian”: erbesteratuak

×         1. Frankoren altxamendua hasi zenetik bere kontra borrokatu zuten indarren batasuna berresten dute

×         Gerra hasi ondorengo batasuna: Fronte Popularra + EAJ

×         Zertan gauzatu? Estatutuaren araberako sortutako euskal gobernua (Jose Antonio Agirre, 1936-10-7)

×         2. Erbesteko Euskal Gobernuan konfiantza eta beren legitimotasuna  eta agintaritza onartu eta berresten dute

×         “euskal herriaren … helburu politiko eta sozialak jasotzen baditu, beti ere”. Zergatik? Kideen arteko mesfidantzak ere. Tirabirak beti egongo dira (etorkizunen komunistak kanporatu AEB kontentatzeko)

×         Gutxi gora berako egitura mantendu (1936koa) Agirre lehendakaria hil arte (1960)

×         3. Euskal herriaren borondatea errespetatzeko konpromisoa, normaltasun demokratikoa errekuperatu ondoren

×         II mundu gerra bukatzear zegoen (Europan maiatzean, Asian abuztuan)

×         Frankoren erregimena erorketa gertu zegoela zirudien

×         Baina potentziek ez zuten frankismoa akabatu …

×         4. Erakunde aholkularia eratuko dute Eusko Jaurlaritzari laguntza emateko

×         Asmoa bakarrik. Inoiz ez da egingo

×         “demokraziaren aurkako erregimena desagertzean” : berriro aurreko puntuan aipatutako itxaropena

×         5. Borroka jarraitzeko konpromisoa, penintsulako beste indarrekin batera, bai Frankoren gobernuaren eta Falangeren aurka, bai monarkia  errestauratzeko edozein saiakeraren aurka

×         Espainiako antifrankistekin koordinatzeko asmoa.

×         Elkartasuna etsai komunaren aurka: Franco, Falangea (FET-JONS, partidu bakarra)

×         Monarkia? Bi urte geroago konfirmatuko da (1947ko Estatu Burutzarako Ondorengotza Legea)

×         Don Juan? Karlismoa? Zehaztu barik

Testu ingurua (kanpo analisia)

Ø  Zer da Eusko Jaurlaritza, zelan sortu (Estatutuaren markoan) eta zelan bukatu (oso laburra)

Ø  Diktadura frankista Euskal Herrian: 1939-1959 aldia: Diaspora eta kanpoko erresistentzia (puntu nagusia). Honako informazio hau gehitu:

×         Agirre batasuna mantentzen saiatu. Gerra osteko erbesteko desadostasunak. Besteak beste:

×         PSOEren barnean

×         Negrin (Errepublikako presidentea) Sobietar Batasunaren hurbil

×         Prieto Sabietar Batasunaren eraginaren aurka

×         Caballero, Besteiro (beste joerak)

×         EPK-k Juan Astigarrabia gobernutik kendu (EAJren eraginpean zegoelakoan)

×         PSOE-EAJ

×         Partiduen arteko negoziaketek Toulousen ahalbideratu zuten Baionako akordia: batasuna Euskal Gobernuaren agintepean

Ø  Diktadura frankista Euskal Herrian: 1939-1959 aldia: Barneko erresistentzia

Ø  Diktadura frankista Euskal Herrian: II. etapa 1960-1975: oposizioa (2.2+2.3 gainetik)

Ondorioa

o   Testuak Erakusten duena

×         Abiapuntua euskal batasuna lortzeko. Tirabirak gainditu.

×         Askatasunaren eta demokraziaren garrantzia elkartasun puntu gisa

×         Euskal Gobernuari buruzko zalantzak (Prieto, PC…) baztertu eta bermea indartu

o    Espero zena baina askoz borroka luzeagoa ikusi dugun bezala … trantsiziora  eta Gernikako Estatutura arte