Testu 6. 1876ko uztailaren 21eko legea

6 1876ko uztailaren 21eko legea. Iruzkinaren eskema.

Testuaren aurkezpena (Sarrera)

×         1876ko Euskal Foruen deuseztapena

×         Testu juridikoa. Lehen mailakoa. Testu publikoa.

×         Egilea: Gorteak, Alfontso XII.a, Canovas del Castillo, Ministro Kontseiluko Presidentea, (bakoitzaren rola) → Egileak laburrean aurkeztu.

×         Noiz eta non?

×         Madrilgo Gazetan… zer da? BOE … Legeak indarrean BOEn agertzen direnean…

×         Nori zuzenduta: Espainiako herriari, Euskal lurralde historikoei.

×         Egoera: azken gerra karlista amitu; Berresarkuntza (Errestaurazio) sistema hasi

Testuaren Analisia (barne analisia)

§  Egitura eta ideia nagusiak

×             I. Sarrera eta bukaerako data eta sinadurak

×             II. Xedapen-partea: 4 artikulu

a)  Lehenengo hiru artikuluak:

­    Soldadutzan parte hartzeko salbuespenaren abolizioa

­    Exentzio fiskalaren indargabetzea

b) 4. artikulua

­    Gobernuari ahalmena ematen zaio errejimen forala erreformatzeko

Aurreko eskemaren puntuei jarraituz, segidan testua analizatuko dugu:

                                           I.               Sarrera, data eta sinadurak

×             Protagonistak sarreran aurkeztu ditugu (bestela orain aurkeztu edo sakondu)

×             Erreferentzia bat: konstituzioa: “Alfontso XII.a jainkoaren graziaz … errege konstituzionala”

­    Konstituzioa zein da? azalpentxo laburra …

­    Moderatua! (jainkoaren graziaz…) + Botere legegilea erdibanatua (erregea eta gorteak) ikusten dugun bezala

                                         II.               II. Xedapen-partea:

a)  Lehenengo hiru artikuluak:

­    Soldadutzan parte hartzeko salbuespenaren abolizioa + exentzio fiskalaren indargabetzea

­    Sistema foralaren aurkezpen txikia (oso laburra): Zein zen egoera eta pribilejioak. Oin berriko dekretuei buruzko erreferentzia txikia

­    Liberan printzipioa berdintasuna legearen aurrean: pribilegiorik ez + berdintasun fiskala (konstituzioan dagoena).

­   Arazoaren azalpena (foruak versus berdintasuna)

­   Konstituzioa eta Canovasen sistema → zentralismoa

b) 4. artikulua

­    Gobernuari ahalmena ematen zaio errejimen forala erreformatzeko (bakarrik “Gorteei berri emanez”: betearazlea nahikoa da.

­    Praktikan: abolizioa: foru-probintzien onespenarekin “egokitzat jotzen badu”

­    Gerra baten emaitza: ez dago inolako negoziaketarik

­    Oinarria: aipatzen diren aurreko lege hauek

×             1837ko irailaren 19ko legea

×             diputazio probintzialak arautzen zituen (guztiak) beraz erregimen orokorra aplikatzen da

×             1841eko urriaren 16ko Lege Itundua (aurrerakoiak): teorian ikasita. Azaldu

×             1841eko urriaren 29ko dekretua (aurrerakoiak): teorian ikasita. Azaldu

Testu ingurua (kanpo analisia)

o   Foruak

×         Zer da abolitzen dena? Azalpena.

o   Canovas eta berrezarpena (laburrean, gertaeretan zentratu)

o   III. gerra karlistaren bukaera. Emaitza: Kontzertu ekonomikoak

Ondorioa

o   Testuaren garrantzia:

×         Foruen arazoaren isla … Momentu klabea.

×         Eragina oso handia ikusi dugun bezala: foruen ordez kontzertu ekonomikoen sistema

×         Arazoa ez zen bukatu; Geroago?

×             Nazionalismoaren sorrera (EAJ)

×             Estatutua eta gerra zibila

×             Francoren garaia

×             Gaur egungo sistema