Testu 13. Clara Campoamor diputatuak Gorte Konstituziogileetan emandako itzaldia (1931-09-01)

13 Clara Campoamor diputatuak Gorte Konstituziogileetan emandako itzaldia (1931-09-01)

Testuaren aurkezpena (Sarrera)

×         Errepublikako Gorte Konstituziogileetan Clara Campoamorrek emandako diskurtso baten pasartea. Nor zen?

×         Madril 1888 – Lausana 1972

×         Abokatua. Ideia sozilaistetatik hurbil (baina diktadurarekin kolaborazioa ez zuen onartu). Militantziak:

×         Accion Republicana / Partido Republikano Radikal (diputatua) Utzi (CEDAra hurbildu + errepresioa Asturiasen) /Partido Radical Sozialistan ez zuten onartu.

×          1937 Erbestealdira (Paris, Buenos Aires, Lausana)

×         Non? Noiz? Madrilgo Diputatuen Kongresuan. 1831-09-01

×         Egoera: Errepublika, Gorte Konstituziogileak (lerro pare bat)

×         Hitzaldi politikoa. Testu publikoa. Lehen mailakoa.

×         Nori zuzendua? Gorteetako diputatuei.

×         Testuaren helburua (gaia):   Emakumearen rola bizitza politikoan errebindikatu eta emakumearen eskubideen eta sufragioaren defentsa.

Testuaren Analisia (barne analisia)

×         Testua bere testuinguru hurbilean ulertu behar da: emakumeen sufragioa konstituzioan jasotzeari buruzko eztabaida. Hitzaldiaren pasartea bi paragrafok osatzen dute.

1.      Lehenengo paragrafoan: Gorte-kideen arrazoien aurrean emakumeen sufragioa defendatzen du honako argudio hauek erabiliz:

§  Gizakia izateagatik emakumeak sufragio  eskubidea du

§  Askatasuna (eta bozkatzeko askatasuna) herri zibilizatuen zuzenbideen ezinbesteko printzipioa da. Ezin da printzipio hau emaitzen baldintzapean jarri

2.         Bigarren paragrafoan

§  Konstituzioarekin harro sentitzeko eredu bat izan behar da. Herri latindarren artean lehena izan behar da emakumeen askatasuna eta sufragioa ezartzen duena

×         Azalpena

1.      Lehenengo paragrafoa: sufragioaren defentsa.

×         “Utzi iezaiozue emakumeari den bezalakoa izaten … errespeta ezazue gizaki izateagatik duen eskubidea … Utzi iezaiozue zuzenbidean aritzen, hasieran hanka-sartzeak eta zalantzak izanda ere …”

×         Viktoria Kenten argudioen aurka (beste emakume bakarra / erradikal sozialista:

×         Emakumea, maila sozial eta kulturalaren ondorioz, kontserbadorea Emakumearen botoak Errepublika bera arriskuan jar dezake

×         Klara Campoamorrek:

×         Eskubideak ukaezinak dira “hanka sartzeak eta zalantzak izanda ere”

×         Ez dago beste justifikaziorik botoa ukatzeko Aristotelesen desberdintasunaren defentsa ideologikoa zaharkitua ez bada.

2.      Bigarren paragrafoa: Konstituzioa eredutzat.

×         Behin behineko gobernuak “monarkiako hogei mendek aitortu ez ziotena aitortuko dio emakumeari”

×         Behin-behineko gobernuaren aurkezpena. Erreformak

×         Sufragio pasiboari buruz ari da?

×         “nire Espainia izango baita emakumearen askatasunaren bandera jasoko duen herrialdea (…). Eta honela diotsuet, legegizonak: (…) ez ezazue onartu beste latindar nazio batek (…)”

×         Sufragio unibertsala: Zeelanda Berria 1893 eta Australia 1901

-      Geroago Herri Eskandinaviarretan, Ingalaterran, Errusian, Alemanian, AEBn eta Irlandan

Testu ingurua (kanpo analisia)

Ø  Donostiako ituna eta behin behineko gobernua.

Ø  Hauteskundeak eta gorte konstituziogile berriak

Ø  Eztabaida gogorrak. “Puntu beroei” buruz bereziki (erlijio arazoari buruz adibidez)

×         Puntu horien artean sufragioa

×             Ganberan bi emakume. Urte bukaeran hiru.

×         Clara Campoamor (Partido Erradikala). Victoria Kent (P. Erradikal Sozialista). Margarita Nelken (PSOE).

×         Clara Campoamor gehien konprometitu zena emakume-eskubideen alde eta berdintasunaren alde (Berari esker onartu zen 25. Artikulua. “ Ezingo dira pribilegio juridikoaren oinarri izan: jaioterria, seme-alabatasuna, sexua, klase soziala, aberastasuna, ideia politikoak, ezta sinesmen erlijiosoak ere”)

Ø  Emakumeen botoa:

×         1908. Ingalaterrako borroka sufragistaren oihartzuna. Eztabaidak

×         Primo de Rivera. Aldaketa batzuk:

×         Boto-eskubidea: ezkongabekoak, alargunak eta bizi-alargunak

×         Ezkonduta zeudenak senar-agintepean

×         Errepublika garaian hasieran P.de Riveraren sistema berpiztu

×         Konstituzioak egoera aldatu + erreformak kode zibilean

×         Sufragio unibertsala

×         Berdintasun juridiko osoa emakumeentzat

×         Dibortzioa

×         Seme-alaben berdintasuna (ezkontza barnean edo kanpoan)

×         Gaitasuna ezkontza-ondasunak administratzeko

×         Lan-berdintasuna …

Ondorioa

o   Gaia eta hitzaldiaren garrantzia

×         Clara Campoamor figura nabarmena Espainiako feminismoan. Bere eragina.

×         Emakumeen eskubideen defentsan gertaera gogoangarria

o   Konstituzioaren Proiektua arkeztua1931eko abuztuan eta abenduaren 9an onartua.

×         36. Artikulua: “Hogeita hiru urte baino gehiago dituzten sexu bateko zein besteko herritarrek, hauteskunde eskubide berberak izango dituzte legeek ezartzen duten moduaren arabera”.

×         161 alde (Sozialista gehienak, Nekazal Partidua, Errepublikar kontserbadoreak …)

×         121 kontra (Erradikal gehienak -C.Campoamoren kideak- erradikal sozialistak, Accion Republicana …)

×         188 alde egin (Indalecio Prieto)

o   Ez zen Errepublikaren lorpen bakarra emakumeen eskubideei buruz testu analisian ikusi dugun bezala (dibortzioa, berdintasunaren aldeko legeak …)

×         Baina iraupen gutxikoa. Atzerapausoak

×         Eskumaren garaipena 1933

×       C. Campoamor bera politikatik kanpo geratu (1933an hauteskundeak galtzea berari leporatzen zioten)

×         Gerra Zibila + Frankoren diktadura